vrijdag 18 januari 2013

Tuinbonen

Tuinbonen -Vicia Faba - zijn zo'n beetje de eerste zaden die gezaaid worden in ons tuinseizoen. Al half januari kun je ze onder koud glas voorzaaien, om ze begin maart buiten uit te planten. Er is zelfs een ras (Aquadulce) wat  al in het najaar in de volle grond gezaaid kan worden, en een matige winter aankan. De laatste paar winters die we hier gehad hebben waren echter ook voor Aquadulce te streng. Toch maar beter in januari beginnen dan...

Er zijn bruinzadige en witzadige rassen, de bruinzadige hebben een wat dunner vlies, en bezitten die typische tuinbonensmaak. De bloemen zijn meestal wit met zwart, maar er zijn ook paarsbloeiende tuinbonen. Bij de witzadige rassen is de smaak minder uitgesproken, en het vlies dikker. Deze zijn minder geschikt om in te vriezen, omdat het vlies dan taai wordt.

Tuinbonen groeien op elk soort grond. Deze moet wel vocht kunnen leveren, en een vrij hoge ph hebben (7 à 8, of op zandgrond vanaf 6). Net als andere vlinderbloemigen binden tuinbonen stikstof uit de lucht, en is verdere bemesting niet nodig. Wel is een matige compostgift bij zandgrond, en op zwaardere grond enige kalium aangeraden.

Zaaien: vanaf half januari onder koud glas, uitplanten als de plantjes ca. 12 cm hoog zijn. Of zodra de grond het toelaat, begin maart in de volle grond. Zaaidiepte 3 tot 5 cm. Afstand tussen de planten 10 cm, met 60 cm tussen de rijen, of op dubbele rijen van 20*20 cm, met daartussen steeds 60 cm.
Na zes tot acht bloemtrossen  de koppen uit de planten halen, daar deze het aantrekkelijkst zijn voor luizen. De toppen kun je eten, dus als ze nog luisvrij zijn, gooi ze dan vooral niet op de composthoop!
Water geven bij droog weer als de planten in volle bloei staan.
Oogsten in juní/juli.

Goeie buren: dille en bonenkruid zouden helpen tegen luis. Verder brassica's, wortels, spinazie, aardappels.
Slechte buren:  ui, knoflook, venkel, zonnebloem





zaterdag 5 januari 2013

Evalueren, deel 3: de rest

't Wordt een beetje saai he, dat ge-evalueer. Maar, het hoort erbij. Eens kijken welke groentjes we nog niet hebben gehad:

De bladgroente-bedden:

winter-iceberg en arctic king
We hadden veel soorten sla, dit jaar; kropsla zomerdiamant, lollo rosso, lollo bionda, little gem, salad bowl, bonte icebergsla en Arctic King. Allemaal deden ze het goed, de laatste twee staan nog in de koude bak langzaam maar gestaag kropjes te vormen. Veldsla hadden we ook gekocht, maar zijn we vergeten te zaaien :) Die kan dan binnenkort alsnog...  Ik moet nog wel een beetje leren om gefaseerd te zaaien en te planten, want er waren periodes dat we erin omkwamen, en de kroppen doorschoten (zonde, zelfs de kippen houden niet van bittere sla), en periodes dat we net niks hadden. Beter plannen dus. Alle soorten zijn volgend jaar weer van de partij, aangevuld met een nieuwe variant, Frisby. Dat schijnt een kruising tussen krul- en icebergsla te zijn, ben heel benieuwd.

Ook de andijvie deed het goed, mooie volle kroppen hadden we. Ook daarbij iets te weinig teeltspreiding toegepast, het is wel duidelijk waar mijn verbeterpunten liggen.
Voor spinazie heb ik geloof ik geen talent, het is me echt nog nooit gelukt om daar iets fatsoenlijks van te oogsten. Ik heb nog wat zaad over, dus ik doe nog wel een poging komend jaar, maar ik denk dat ik het daarna maar opgeef. Je hoeft tenslotte niet alles zelf te telen...

Knolselderij stond ook in het bladgroenten-bed. Die heeft het prima gedaan, mooie handzame knollen hebben we daarvan geoogst. Echt een makkelijke klant was dat, planten, af en toe wat onkruid weghalen en een beetje water geven, en aan het eind van het jaar uit de grond halen.

Rucola is nog zo'n makkelijke groeier, zaaien, snijen, nog eens snijen... een kind kan de was doen. Deed het dus ook prima.

zie: net gras! :)

 Mais had ik ook gezaaid in de volle grond, maar die heb ik per ongeluk ook weer ondergeschoffeld...  Volgend jaar ga ik de mais eerst voorzaaien, en dan uitplanten. Dan kan ik vast wel onthouden waar ze staan, en zijn ze ook wat herkenbaarder.  Want geef toe, een jong maisje lijkt best een beetje op kweek....
Wel jammer dat het me ook helemaal niet was opgevallen hoe netjes die "kweek"  in rijtjes stond :)




Verder hadden we natuurlijk de brassica's. We hadden bloemkool, wit en paars. De paarse hebben het helaas weer niet gehaald, de slakken vinden die veel te lekker. De witte waren allemaal tegelijk klaar, ook hier kan spreiding dus geen kwaad. Hier en daar moesten we er wel een rups uit peuteren, maar veel schade hadden die niet gedaan.
Broccoli hadden we ook, in groen en paars. De paarse was Purple sprouting, deze maakte dus geen echte koppen maar veel kleine scheuten. Wel lekker, maar ik geef toch de voorkeur aan de groene. De paarse is wel echt veel vroeger, dus in die zin toch een aanwinst in de tuin.
Spitskool en savooyekool deden het ook goed, een van de savooyen werd echt enorm, zelfs in die mate dat hij op een zeker moment -krak- zei, en openspleet... het juiste oogstmoment is vaak moeilijk te bepalen.
De boerenkool deed het aardig, niet geweldig. We hadden veel last van witte vlieg daarin, als je een struik aanraakte dan vloog er zo'n hele zwerm uit op. Daar moet ik volgend jaar dus ook nog iets op vinden, misschien ook onder gaas telen....
De spruiten, paars en groen, deden het allebei even slecht. ze maakten maar weinig spruiten, die ook nog eens heel los waren. Ook in de spruiten zat de witte vlieg. Volgend jaar zet ik de spruiten in wat armere grond, kijken of dat beter gaat.

Vruchtgroenten:

nog niets aan de hand...
De tomaten.... wat gingen ze goed, in het begin van het jaar... totdat de phytophtora toesloeg, en ik ineens geen plant meer overhad. Al dat werk voor niets. Nouja, ook hier weer nieuwe rondes,nieuwe kansen. Alle soorten komen dit jaar weer aan bod, misschien wordt het eindelijk weer eens een fatsoenlijke zomer zodat ook buiten wat planten tot volle wasdom kunnen komen.
Komkommers deden het ook leuk, compacte komkommers kregen we, met een wat dikkere schil. Goed van smaak, en door de dike schil ook lang te bewaren. De augurken deden het ook goed, en ik hoop volgend jaar een goed recept te hebben om ze in te maken.
De paprika's, rond, punt, en Alma, hebben ook aardig wat geproduceerd. Volgend jaar ga ik proberen er wat meer door te laten rijpen tot ze rood zijn. De pompoenen en de courgettes gaven, na een moeizame start, toch nog een heel behoorlijke oogst. Tot eind November hebben we verse courgettes gegeten, en in de vriezer liggen er ook nog een heleboel, naast de pompoen-muffins en -purree.



En dan was ik bij de knollen de aardappels nog vergeten.... we hadden vroege, ik geloof Prior (ik weet zeker dat ik het ergens heb opgeschreven, maar kan het niet meer terugvinden). Aardige opbrengst, en prima aardappeltjes. En we hadden ook wat latere, rode aardappels (Red Baron of Rosagold). Daar kregen we wel wat phytophtora in, maar alleen in de planten. Die aardappels waren mooi van vorm en formaat, en ook erg lekker. Ondanks dat de overbuurman de tuin echt vol met Colorado-kevers had, konden wij er echt maar een handvol vinden. Bijzonder, als je bedenkt dat er maar een paadje van een meter ofzo tussen zijn en onze planten zat...Ook een geslaagde teelt dus. Toen we laatst op de volkstuinbeurs waren, heb ik bij de tuinen van weldadigheid al wat "rote emma" en vitelotte noir-pootaardappeltjes gekocht. Ik denk dat die samen een bed gaan vullen, dan blijven er voor de vroege en middenlate aardappels ook ieder een bed over. Dan moet ik echt meer dan genoeg aardappels hebben, gezien het feit dat vorig jaar de oogst natuurlijk verdeeld is...


zomerdiamant
Plannen voor 2013:
- meer spreiding bij het zaaien/planten van bladgroente en brassica's
- gaas en/of koolkragen tegen de witte vlieg
- groente leren inmaken
- meer afstand tussen de tomatenplanten
- meer soorten aardappelen telen
- meer bloemen en kruiden in de tuin (companion planting)
- minder onkruid (wishful thinking :))

Dan verklaar ik 2012 nu officieel voor gesloten! Binnenkort begint het zaaien alweer! Allemaal veel tuinplezier in 2013!